Miałeś kontakt z osobą zarażoną COVID-19? Najważniejsza rzecz, jaką musisz zrobić

Monika Mikołajska

Zakażenie koronawirusem SARS-CoV-2 w Polsce potwierdzono już u ponad 140 tys. osób. Codziennie przybywa kolejnych kilka tysięcy. Ryzyko infekcji rośnie. Wiesz, co robić, gdy będziesz mieć kontakt z chorym na COVID-19? Jest jedna rzecz, którą musisz zrobić jak najszybciej i wcale nie chodzi o wykonanie testu. Jak postępować w takiej sytuacji, wyjaśnia Lidia Stopyra, specjalista chorób zakaźnych ze Szpitala Specjalistycznego im. Stefana Żeromskiego w Krakowie.

1. Jeżeli stwierdzi się zakażenie SARS-CoV-2, dochodzenie epidemiologiczne leży w kompetencjach sanepidu.
2. Osoba, która miała kontakt z chorym na COVID-19 musi poddać się kwarantannie.
3. Jak długo musimy przebywać w odosobnieniu? To zależy od tego, czy wystąpią u nas objawy wskazujące na możliwą infekcję koronawirusem, czy nie. Jeżeli nie ma symptomów, kwarantanna trwa 10 dni.
4. Jeżeli po zakończeniu kwarantanny pojawią się niepokojące objawy, trzeba natychmiast skontaktować się z sanepidem i lekarzem pierwszego kontaktu.
Co to znaczy, że ktoś miał kontakt z osobą zakażoną koronawirusem SARS-CoV-2?
Koronawirus przenosi się głównie drogą kropelkową. Najczęściej przez kaszel, kichanie czy wraz ze śliną. Wiadomo też, że patogen może być przenoszony pośrednio przez dotyk (dlatego tak ważne jest mycie rąk), a także drogą powietrzną - drobnoustroje mogą wydobywać się z organizmu zakażonej osoby podczas śpiewu, wysiłku fizycznego, nawet podczas wydechu.
W Polsce zakażenie COVID-19 potwierdzono u ponad 140 tys. osób. Liczba ta stale rośnie, a wraz z nią ryzyko, że ktoś z twojego bliższego lub dalszego otoczenia zachoruje. Wiesz, co robić w takiej sytuacji?
Na początek warto wyjaśnić podstawową kwestię: co to znaczy, że ktoś miał kontakt z osobą zakażoną koronawirusem SARS-CoV-2. Określenie to odnosi się do następujących sytuacji (za www.gov.pl):
1. Pozostawanie w bezpośrednim kontakcie z osobą chorą lub w kontakcie w odległości mniej niż 2 metrów przez ponad 15 minut
2. Prowadzenie rozmowy z osobą z objawami choroby twarzą w twarz przez dłuższy czas
3. Osoba zakażona należy do grupy najbliższych przyjaciół lub kolegów
4. Osoba mieszkająca w tym samym gospodarstwie domowym, co osoba chora, lub w tym samym pokoju hotelowym.
Jak podkreśla Lidia Stopyra, w wyżej wymienionych sytuacjach chodzi o kontakt bez maseczki ochronnej. - Pamiętajmy, prawidłowo noszone maski chronią. Przestrzeganie obowiązku ich noszenia, zabezpiecza przed zakażeniem, a wcześniej przed kwarantanną.
Kontakt z osobą zakażoną COVID-19. Co robić dalej? Najważniejsza kwarantanna
Jeżeli stwierdzi się zakażenie SARS-CoV-2, dochodzenie epidemiologiczne leży w kompetencjach sanepidu. To sanepid bada całe ognisko epidemiologiczne, ustala kontakty, wysyła na kwarantannę.
W przypadku, gdy mamy osobę zakażoną, punkt, który zrobił wymaz przesyła do sanepidu zgłoszenie o dodatnim wyniku testu, zgłoszenie wysyła również lekarz, który skierował na wymaz. W tym momencie sanepid rozpoczyna dochodzenie - pyta zakażoną osobę, z kim kontaktowała się w okresie zakaźności, na czym polegał kontakt. Na podstawie tego wywiadu sanepid uznaje, kto jest kontaktem, a kto nim nie jest. I nakłada obowiązkową kwarantannę (informuje o tym mailem lub SMS-em) - mówi lekarka.
Niestety zdarza się też tak, że sanepid kontaktuje się z zakażonym zbyt późno. - To niestety jest najczęstsza obecnie sytuacja, że sanepid kontaktuje się z zakażonym zbyt późno, np. 10 dni po wyniku testu. I pacjent jest pozostawiony sam sobie. Mamy więc sytuację, że dzwoni do nas osoba, z którą mieliśmy kontakt z informacją, że test potwierdził u niej obecność SARS-CoV-2. Najczęściej jest to już kilka dni po kontakcie, gdyż ta osoba zaczęła mieć już objawy, które skłoniły ją do wykonania testu, wykonała test i poczekała na wynik.
Pamiętajmy, możemy wtedy zarażać. Musimy więc sami jak najszybciej poddać się kwarantannie. Sanepid, (choć jeszcze do nas nie dzwoni) powinien już wtedy wiedzieć, że mieliśmy styczność z osobą zakażoną (bo w wywiadzie podała nas ona jako kontakt).
Kwarantanna - co to znaczy, jak długo trwa?
Kwarantanna to odosobnienie osoby zdrowej z powodu narażenia na zakażenie koronawirusem. Przez cały czas jej trwania nie wolno nam więc: opuszczać domu, wychodzić do sklepu czy na spacer z psem. Jeżeli utrzymujemy bliskie kontakty z innymi osobami np. w domu – one również muszą zostać poddane kwarantannie.
Pamiętajmy, że osoby przebywające na obowiązkowej kwarantannie może skontrolować policja, sprawdzając, czy pozostają w miejscu swojego zamieszkania. Za nieprzestrzeganie kwarantanny grozi kara finansowa do 30 tys. zł (jej wysokości zawsze jest ustalana indywidualnie).
Jak długo musimy przebywać w odosobnieniu? To zależy od tego, czy wystąpią u nas objawy wskazujące na możliwą infekcję koronawirusem, czy nie.
Wg obowiązujących wytycznych, osoby, u których nie występują objawy kliniczne COVID-19, poddawane są kwarantannie przez 10 dni. Po tym czasie kończy się ona automatycznie (bez testu na obecność koronawirusa).
Warto jednak wziąć pod uwagę, że okres wylęgania trwa 14 dni (choć najczęściej jest to okres pięciu - siedmiu dni), więc objawy mogą pojawić się np. w 11 czy 12 dniu. To oznacza, że po zwolnieniu z kwarantanny osoba taka będzie zarażać - zwraca uwagę Lidia Stopyra. - To są nieczęste sytuacje, ale pamiętajmy: mimo że ta 10-dniowa kwarantanna się skończyła, obowiązuje nas absolutny obowiązek noszenia maseczek i pełny reżim sanitarny (co obowiązuje obecnie nas wszystkich).
Jeżeli po zakończeniu kwarantanny pojawią się niepokojące objawy (złe samopoczucie, gorączka, kaszel, duszności), trzeba natychmiast skontaktować się z sanepidem i lekarzem pierwszego kontaktu.
Jak zaznacza dr Stopyra, podczas kwarantanny nie musimy codziennie mierzyć temperatury. Jeśli jednak pojawią się u nas objawy chorobowe, sugerujące zakażenie COVID-19 (gorączka, bóle głowy, mięśni, duszności, kaszel, utrata węchu i smaku), należy wykonać badanie wymazu z gardła w kierunku zakażenia SARS-CoV-2. W przypadku dodatniego wyniku, podlegamy co najmniej 13-dniowej izolacji.
Na wykonanie badania lekarz POZ może nas skierować po teleporadzie. Jeżeli objawy są cięższe, decyduje o badaniu lub nawet kieruje bezpośrednio do szpitala.
13-dniowa Izolacja może być wydłużona przez lekarza pierwszego kontaktu lub - jeżeli znajdziemy się w szpitalu - przez lekarza oddziału.
A co w przypadku, jeśli osoba przebywająca na kwarantannie chciałaby wykonać test na obecność koronawirusa? Jak powiedzieliśmy wyżej, na test kieruje lekarz pierwszego kontaktu, gdy pojawią się objawy wskazujące na możliwą infekcję COVID-19. Jeżeli jednak ktoś chciałby prywatnie wykonać takie badanie, warto pamiętać, żeby w przypadku łagodnych objawów, nie robić go od razu po pojawieniu się symptomów, ale po dwóch - trzech dniach. - Test pobrany za wcześnie, czyli w pierwszych godzinach od wystąpienia objawów może być fałszywie ujemny - tłumaczy specjalistka chorób zakaźnych.